ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΙΝΕΖΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ / ΑΓΙΟΥΡΒΕΔΑ / SHIVAGO

(ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΑΙΛΑΝΔΙΚΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΜΑΣΑΖ -ΜΕΡΟΣ Γ: ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ / ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ)

1. Παραδοσιακή Κινέζικη Ιατρική (Traditional Chinese Medicine)

Η Παραδοσιακή Κινεζική Ιατρική (ΠΚΙ) αποτελείται από ένα σύνολο παραδοσιακών ιατρικών πρακτικών και μεθόδων με πλούσιο θεωρητικό υπόβαθρο, που έλκουν την καταγωγή τους από την αρχαία Κίνα. Μέσα από τις θεραπευτικές πρακτικές της αντανακλά την κλασσική κινεζική σκέψη ότι η ζωή και η δραστηριότητα του μεμονωμένου ατόμου, καθώς και οι σωματικές και ψυχικές του λειτουργίες, συνδέονται με το περιβάλλον του σε ενιαίο, αλληλένδετο σύνολο. Αποδεκτή και διαδεδομένη στην καθημερινή ιατρική πράξη στην Ανατολική Ασία, θεωρείται εναλλακτικό ιατρικό σύστημα στο μεγαλύτερο μέρος του δυτικού κόσμου, αν και με συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον.

Οι θεραπευτικοί κλάδοι της ΠΚΙ μεταξύ άλλων περιλαμβάνουν θεραπεία μέσω βοτάνων, βελονισμό (acupuncture), ελεγχόμενη διατροφή / δίαιτα, μάλαξη και σωματικό χειρισμό (Tui Na και Shiatsu μασάζ), διαλογισμό και πνευματική άσκηση. Τα Qi Gong (Τσι-Κουνγκ) και Taijiquan συνιστούν επίσης κλάδους της ΠΚΙ.

Ο περίφημος Κίτρινος Αυτοκράτορας Huang Ti (2.698-2.596 π.χ.) θεωρείται ο θεμελιωτής της Παραδοσιακής Κινεζικής Ιατρικής. Έτσι, η θεωρία της έρχεται από ένα βάθος χρόνου σχεδόν 5.000 ετών, από τις ίδιες πηγές που αρδεύουν χιλιετηρίδες τώρα την Ταοϊστική και Βουδιστική σκέψη^. θεμελιώνεται δε πάνω στην σχολαστική, λεπτολόγο παρατήρηση της φύσης, του κόσμου και του ανθρώπινου σώματος.

Οι κυριότερες επί μέρους θεωρίες της περιλαμβάνουν το Yin-Yang (Γιν Γιάνγκ), τη θεωρία των Πέντε Φάσεων (the Five Phases), τη θεωρία των Ζωτικών Ουσιών (Qi, Xue, Jinye, Jing, Shen), τη θεωρία των Καναλιών / Μεσημβρινών του ανθρώπινου σώματος (the human body Channel system) και τη θεωρία των Εσωτερικών Οργάνων (Zang Fu organ theory).

Η ΠΚΙ στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στη φιλοσοφική αντίληψη ότι το ανθρώπινο σώμα είναι ένα μικρό σύμπαν αποτελούμενο από σύνολο ολοκληρωμένων και πολύπλοκα διασυνδεδεμένων συστημάτων, τα οποία τείνουν να λειτουργούν σε ισορροπία έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η υγιής λειτουργία του ευρύτερου συνόλου. Έτσι, και σε αντίθεση με το δυτικό ιατρικό μοντέλο το οποίο διαιρεί το σώμα σε επιμέρους ανατομικές περιοχές και τμήματα, το κινεζικό μοντέλο επικεντρώνεται στην συνολική λειτουργία του σώματος, στοχεύοντας τόσο στην προφύλαξη και διατήρηση της ισορροπίας της (πρόληψη) όσο και στην αποκατάστασή της (θεραπεία).

2. Ayurveda

Η Αγιουρβέδα, η «επιστήμη της ζωής» (a-yus = ζωή, veda = επιστήμη, στα σανσκριτικά), συνιστά αρχαίο σύστημα ολιστικής ιατρικής, γέννημα του Βεδικού πολιτισμού της αρχαίας Ινδίας (περίπου 1.800 π.χ.) και των 4 ιερών κειμένων της Βέδα (και ειδικότερα της Atharvaveda) όπου και συσχετίζεται με θρησκευτικά και μυθολογικά στοιχεία. Χρησιμοποιήθηκε (και χρησιμοποιείται) εξελισσόμενο για αιώνες στην Ινδία και παραμένει επιδραστικό ιατρικό σύστημα στις χώρες της Νότιας Ασίας, ενώ καταχωρείται στις μορφές εναλλακτικής ιατρικής στις χώρες της Δύσης.

Τα αρχαιότερα κείμενα της Αγιουρβέδα εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της Ύστερης Βεδικής Περιόδου στην Ινδία – τα Sushruta Samhita (σανσκριτικά κείμενα χειρουργικής του 4-3^ου π.χ. αιώνα) και Charaka Samhita (πολύτομο έργο παθολογίας στα σανσκριτικά του 5-4^ου π.χ. αιώνα ) άσκησαν μεγάλη επίδραση στον τρόπο άσκησης της παραδοσιακής ιατρικής της εποχής.

Στην Αγιουρβεδική φιλοσοφία αναγνωρίζονται 5 θεμελιώδη στοιχεία: η γη, το νερό, η φωτιά, ο αέρας, ο ουρανός^. αυτά συνιστούν το σύμπαν, του ανθρώπινου σώματος συμπεριλαμβανομένου.

Τα πέντε αυτά στοιχεία συνδυάζονται σε ζεύγη για να σχηματίσουν τρεις μη-στατικές δυνάμεις / επίπεδα ενέργειας που ονομάζονται Doshas («αυτό που αλλάζει»). Τα doshas κινούνται αενάως, ευρισκόμενα σε δυναμική ισορροπία μεταξύ τους, χαρακτηρίζουν με μοναδικό τρόπο κάθε ζωντανό πλάσμα και είναι απαραίτητα για τη γέννηση και τη διατήρηση της ζωής.

Τα 3 ενεργά doshas με τα στοιχεία που τους αντιστοιχούν (συνοπτικά) είναι τα: Vata (αέρας & ουρανός – αντιπροσωπεύει το πνεύμα), Pitta (φωτιά & νερό – αντιπροσωπεύει τη χολή) και Kapha (νερό & γη – αντιπροσωπεύει το φλέγμα).

Ο χυλός (λεμφικό υγρό που μεταφέρει λιπίδια από το λεπτό έντερο), το αίμα, οι μύες, το λίπος, τα οστά, ο μυελός και το σπέρμα είναι κατά την Αγιουρβέδα τα επτά κύρια δομικά στοιχεία του σώματος.

Η συνολική υγεία και ζωτικότητα αλλά και προδιάθεση για μακροζωία του κάθε ανθρώπου εξαρτάται από την διατήρηση της ισορροπίας μεταξύ των τριών doshas, τα οποία εδράζονται σε συγκεκριμένα όργανα και ιστούς του σώματος. Κάθε ανισορροπία μεταξύ των, προκαλεί νοσογόνες καταστάσεις και προβλήματα υγείας (νου, σώματος και ψυχής). Εν πολλοίς η ισορροπία των τριών doshas στηρίζεται στο «χτίσιμο» ενός υγιούς μεταβολικού συστήματος, με καλή πέψη και σωστή απέκκριση.

Η Αγιουρβέδα χρησιμοποιεί πολύ τις θεραπευτικές ιδιότητες φυτών και βοτάνων, καθώς και αρκετών ορυκτών, ενώ οι θεραπευτές της στην πορεία των αιώνων ανέπτυξαν σειρά παρεμβατικών και χειρουργικών μεθόδων και αντίστοιχων χειρουργικών οργάνων. Ασχολείται επίσης με την παιδιατρική, την ανοσολογία, την τοξικολογία και την σεξουαλική υγεία / επιθυμία. Εστιάζει πολύ στην σωματική άσκηση, τη σωστή διατροφή (υπάρχει ολόκληρο διατροφικό σύστημα), τη γιόγκα, το διαλογισμό και τη μάλαξη. Κάποιες από αυτές τις μεθόδους χρησιμοποιούνται αυτόνομα στα πλαίσια της συμπληρωματικής / εναλλακτικής ιατρικής στο δυτικό κόσμο.

3. Jivaka Kumar Bhaccha (ή Shivaga Komarpaj, Chevaka Komarapat, Jivaka Komalaboat ή Shivago).

Ο περίφημος μοναχός / ιατρός Shivago, σύγχρονος του Βούδα (Ινδία, γύρω στο 500 π.χ. ), που αναγνωρίζεται σήμερα σαν ο άνθρωπος που επινόησε το ταϊλανδικό μασάζ, είναι γνωστός σαν «πατέρας της ιατρικής» στην ινδική ιστορία.

Από νεαρή ηλικία και όντας μοναχός, επέλεξε να σπουδάσει την ιατρική τέχνη του καιρού του θητεύοντας για χρόνια δίπλα σε σημαντικούς θεραπευτές και δασκάλους – ιατρική και θρησκεία εκείνα τα χρόνια ήταν σχεδόν ταυτόσημες έννοιες και άρρηκτα δεμένες με το μοναχισμό και τα μοναστική ζωή. Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του άρχισε να ασκεί την ιατρική, χρησιμοποιώντας μεθόδους που πιστεύεται ότι ήταν συνδυασμός της αγιουρβεδικής (ινδικής), της κινεζικής και θιβετιανής παραδοσιακής ιατρικής. Υπήρξε μεγάλος γνώστης και δάσκαλος των θεραπευτικών ιδιοτήτων των φυτών και των ορυκτών, ενώ ανέπτυξε σε μεγάλο βαθμό τις τεχνικές θεραπευτικής μάλαξης - μια ιερή μέθοδο θεραπείας σύμφωνα με τη βουδιστική πίστη, η οποία συνδυαζόταν με κατάλληλη διατροφή και πνευματική άσκηση. Το ταϊλανδικό μασάζ λοιπόν δημιουργήθηκε σαν ανάγκη θεραπείας και ίασης ασθενειών παρά σαν μέσο χαλάρωσης και ηρεμίας.

Υπηρέτησε ως προσωπικός ιατρός του βασιλιά Magadha King Bimbisara, ενώ προσέφερε δωρεάν τις ιατρικές του υπηρεσίες σε πολλούς βουδιστές μοναχούς (ανάμεσά τους και ο Βούδας). Γρήγορα διακρίθηκε για το ήθος, το πνεύμα και τις ευρύτατες γνώσεις του, με αποτέλεσμα να καταστεί κεντρική φιγούρα στο βουδιστικό ιατρικό σύστημα και το όνομά του να μνημονεύεται με μεγάλο σεβασμό στα αρχαία βουδιστικά κείμενα.

Οι θεραπευτικές πρακτικές του καταγράφηκαν και κωδικοποιήθηκαν από σημαντικό αριθμό μαθητών και επιγόνων, οι οποίοι με τη σειρά τους μετέδωσαν τις γνώσεις του σε επόμενες γενεές θεραπευτών.

Με την διάδοση του Βουδισμού στο βασίλειο του Σιάμ (Ταϊλάνδη), κατά τον 3^ο ή 2^ο αιώνα π.χ., διαδόθηκαν και οι τεχνικές και του Chevaka Komarapat, για να εξελιχθούν με το πέρασμα των αιώνων και μετά από πολλές επιδράσεις σε αυτό που αναγνωρίζουμε σήμερα σαν Παραδοσιακό Ταϊλανδικό Μασάζ.

Οι σημερινοί θεραπευτές, πριν από κάθε συνεδρία, είθισται να αφιερώνουν λίγα λεπτά στην προσευχή και την τιμητική επίκληση του ονόματός του, ζητώντας έμπνευση και επιδιώκοντας πνευματική συγκέντρωση για την επικείμενη θεραπεία.

(Συνεχίζεται)