30/5/09

ΓΙΟΓΚΑ / TUI NA / WAT PO / SEN LINES

(ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΤΑΙΛΑΝΔΙΚΟΥ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΥ ΜΑΣΑΖ-ΜΕΡΟΣ Δ: ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ / ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ)

4. Γιόγκα (Yoga)

Ο όρος yoga αναφέρεται σε παραδοσιακές τεχνικές σωματικής και πνευματικής πειθαρχίας που γεννήθηκαν στην αρχαία Ινδία. Η λέξη συσχετίζεται με πρακτικές διαλογισμού στο Βουδισμό και στον Ινδουισμό, ενώ στην Ινδουιστική παράδοση παραπέμπει και σε μία από τις 6 ορθόδοξες (astika) σχολές της Ινδουιστικής φιλοσοφίας.

Η σανσκριτική λέξη γιόγκα έχει πολλές έννοιες και προέρχεται από την σανσκριτική ρίζα yuj, που σημαίνει «να ελέγξω», « να δεσμεύσω», «να ενώσω». Εκτός Ινδίας ο όρος γιόγκα κατά κύριο λόγο σχετίζεται με την Hatha Yoga (βλέπε παρακάτω) και τις στάσεις (asanas/postures) αυτής, ή με συγκεκριμένη μορφή άσκησης.

Η γιόγκα αναγνωρίζεται σαν ολοκληρωμένη, συγκροτημένη παράδοση περίπου από το 500 π.Χ., παρόλο που οι πρώτες αναφορές σε πρακτικές που παραπέμπουν και θυμίζουν αυτές της γιόγκα, εντοπίζονται στις Βέδες (1.800-1.500 π.Χ.) και στις Brahmanas (900 – 500 π.Χ.)

Βασικό θεωρητικό κείμενο της γιόγκα θεωρείται το Yoga Sutras (Σούτρες), μια συλλογή 196 περιεκτικών αφορισμών, που συνέγραψε ο Patanjali Maharshi.

Αινιγματικός φιλόσοφος και συγγραφέας, ο Patanjali υπήρξε ο πιο γνωστός υπέρμαχος της Samkhya, μιας από τις έξι κλασικές σχολές της Ινδικής φιλοσοφίας. Πιθανολογείται ότι έζησε τον 4ο - 3ο αιώνα π.Χ. Οι Σούτρες θεωρούνται ως η πρώτη συστηματική παρουσίαση της γιόγκα. Στα τέσσερα βιβλία τους καταγράφονται και κωδικοποιούνται με επιτυχία οι έννοιες μιας πλούσιας, αρχαίας προφορικής παράδοσης. Πρακτικές μέθοδοι (ασκήσεις, στάσεις σώματος, έλεγχος αναπνοής), πνευματικές ασκήσεις (διαλογισμός, νοητική συγκέντρωση) και ηθικοί κανόνες /τρόποι συμπεριφοράς, συγκροτούν μια φιλοσοφική πρόταση που στοχεύει στην ανύψωση της συνείδησης, την εμβάθυνση της γνώσης και την εξερεύνηση των δυνατοτήτων του νου, μέχρι σημείου υπέρβασής του (στην Σούτρα 1.2 η γιόγκα ορίζεται ως «ο έλεγχος των νοητικών διακυμάνσεων").

Ο Patanjali θεωρούσε απαραίτητη την προσήλωση ένας yogi στο μονοπάτι των οκτώ πτυχών (Αshtanga yoga, επί λέξει: "οκταμελής γιόγκα" - sutra 2.29).

Το εγχειρίδιο των Yoga Sutras θεωρείται το πιο ακριβές κι επιστημονικό κείμενο που έχει γραφτεί για τη γιόγκα. Υπάρχουν όμως και άλλα, θεμελιώδη κείμενα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ιστορική εξέλιξη της γιόγκα, μεταξύ αυτών οι Ουπανισάδες (Upanishads, 800-500 π.Χ.), η Bhagavad-Gita (200 π.Χ.), η Hatha Yoga Pradipica (15 αι. μ.Χ.), η Gheranda Samhita (17 αι. μ.Χ.) και η Shiva Samhita (17 –18 αι. μ.Χ.).

Τα κυριότερα παρακλάδια της γιόγκα περιλαμβάνουν τις Raja Yoga, Karma Yoga, Jnana Yoga, Bhakti Yoga και Hatha Yoga.

Η Raja Yoga, που βασίζεται στο Yoga Sutras του Patanjali, είναι γνωστή απλά σαν γιόγκα στο πλαίσιο της Ινδουιστικής φιλοσοφίας, αποτελεί δε μέρος της παράδοσης της Samkhya. Θεμελιώνεται σε αντιλήψεις φιλοσοφικού δυϊσμού (το έμβιο ον σαν πνεύμα/ψυχή (Purusha) και ύλη (Prakriti)) και επικεντρώνεται στην καλλιέργεια του νου μέσω του διαλογισμού, με τελικό στόχο την απελευθέρωση του πνεύματος από τα δεσμά και τους περιορισμούς της ύλης.

Η Hatha Yoga θεωρείται η ‘μητέρα’ όλων των υπόλοιπων συστημάτων που έχουν στο επίκεντρο τους το φυσικό σώμα. Αυτή η προσέγγιση θεωρεί ότι το σώμα είναι ο ναός της ψυχής, γι’ αυτό το λόγο προσβλέπει στον εξαγνισμό του. το εξαγνισμένο σώμα θα καταστεί έτσι το εργαλείο για την ανύψωση του πνεύματος. Είναι επίσης η πηγή για τις περισσότερες γνωστές στάσεις του σώματος (asanas) που έχουν αναπτύξει τα υπόλοιπα συστήματα γιόγκα. Συμπεριλαμβάνει, εκτός από asanas, τεχνικές έλεγχου της αναπνοής, χαλάρωση και διαλογισμό.

Σήμερα στη Δύση η γιόγκα είναι πολύ διαδεδομένη και δημοφιλής σαν εναλλακτικός τρόπος άσκησης, με τον αριθμό των ανθρώπων σε Ευρώπη και ΗΠΑ που ασκείται τακτικά σε αυτήν να μεγαλώνει συνεχώς. Μολοντούτο, η δυτική προσέγγιση είναι καθαρά εστιασμένη στα οφέλη που προσφέρει η γιόγκα στο σώμα και τη φυσική κατάσταση, δηλαδή τις διατάσεις, τις ασκήσεις ισορροπίας και τις ασκήσεις αναπνοής, ενώ το κομμάτι της πνευματικής άσκησης και πειθαρχίας, σαν όχημα ευρύτερης πνευματικής καλλιέργειας και αναζήτησης, είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό παραμελημένο.

Άλλα γνωστά συστήματα γιόγκα που ασκούνται σήμερα στο κόσμο είναι τα:

Ashtanga vinyasa, Iyengar yoga, Sivananda yoga, Satyananda yoga, Kundalini yoga.

5. Tui na

Το Παραδοσιακό Κινέζικο Μασάζ Tui na (ή και "Κινέζικη Μαλαξοθεραπεία" στα Ελληνικά) συνιστά μέθοδο της Παραδοσιακής Κινέζικης Ιατρικής (ΠΚΙ).

Το Τui na εμφανίζεται πρώτη φορά στην Κίνα το 2.000 π.Χ. Αναφορές σε αυτό εντοπίζονται στα "Κλασικά Κείμενα του Κίτρινου Αυτοκράτορα", ιατρική πραγματεία του 5ου π.Χ. αιώνα. Ετυμολογικά ο όρος προέρχεται από τη λέξη "Tui" σημαίνει σπρώχνω και τη λέξη "Na" σημαίνει σφίγγω / πιέζω.

Tο Tui na ασκείται σε ολόκληρο το σώμα ή μεμονωμένα στην περιοχή όπου έχει εντοπιστεί πρόβλημα, μετά από διάγνωση μέσω των μεθόδων της ΠΚΙ. Ο θεραπευτής χρησιμοποιεί τις παλάμες, τους αγκώνες, τα δάχτυλα, τις φαλαγγικές αρθρώσεις, τη ράχη ή την κόψη της παλάμης, εφαρμόζοντας ένα μεγάλο αριθμό τεχνικών, στοχεύοντας στην πρόληψη ή την αντιμετώπιση ποικίλλων προβλημάτων υγείας και ασθενειών. Συχνά χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες θεραπευτικές πρακτικές της ΠΚΙ, όπως ο βελονισμός, η χρήση βοτάνων, το Ταϊ Τσι κ.α.

6. Wat Po

Ο παλαιότερος και μεγαλύτερος ναός στην Μπανγκόκ, χτισμένος κατά τον 17ο αιώνα, με ιδιαίτερο αρχιτεκτονικό και ιστορικό ενδιαφέρον. Ο μύθος θέλει τη σημερινή πρωτεύουσα της Ταϊλάνδης να θεμελιώνεται γύρω από το ναό του Wat Po διακόσια πενήντα χρόνια πριν, όταν ο τότε βασιλιάς Rama Ι με τους επιτελείς του, έχοντας εγκαταλείψει την λεηλατημένη από τα στρατεύματα της Μπούρμα πρωτεύουσα Ayudhaya, κινήθηκε νοτιότερα μέχρι τις όχθες του Chao Praya και στάθηκε στην τοποθεσία όπου ήταν χτισμένος ο ναός. Ο ναός επεκτάθηκε, ανακαινίστηκε και μετονομάστηκε σε Wat Phra Chetuphon το 1801. Πέρα από τις περίφημες σκαλιστές παραστάσεις που απεικονίζουν τα σημεία θεραπείας του Ταϊλανδικού μασάζ, μπορεί κανείς να θαυμάσει πολλά έργα παραδοσιακής Ταϊλανδικής τέχνης (ζωγραφικής, γλυπτικής αλλά και εξαιρετικές τοιχογραφίες), με εντυπωσιακότερο όλων το περίφημο επιχρυσωμένο άγαλμα του Ξαπλωμένου Βούδα (Reclining Buddha), μήκους 46 μέτρων. Η σχολή παραδοσιακού μασάζ του ναού είναι μία από τις παλαιότερες και σημαντικότερες στην Ταϊλάνδη.

7. Sen Lines

Νοητές γραμμές που διασχίζουν το σώμα, μέσα από τις οποίες ρέει η ενέργεια που ενδυναμώνει και υποστηρίζει όλες τις σωματικές, νοητικές και συναισθηματικές λειτουργίες του ατόμου, σύμφωνα με την Ταϊλανδική παραδοσιακή ιατρική. Δέκα από αυτές θεωρούνται ως κύριες γραμμές και είναι γνωστές ως Sib Sen. πιστεύεται ότι η κατάλληλη πίεση κατά μήκος των γραμμών αυτών κατά τη διάρκεια του μασάζ προλαμβάνει ή/και θεραπεύει προβλήματα υγείας και ανακουφίζει από τους πόνους, καθώς εξασφαλίζεται (αποκαθίσταται) η φυσιολογική ροή ενέργειας σε όλο το σώμα. Η θεωρία των Sen lines βρίσκεται σε αντιστοιχία με αυτή των μεσημβρινών στη Παραδοσιακή Ανατολική Ιατρική, σύμφωνα με την οποία τα ενεργειακά σημεία του σώματος συγκροτούν ένα δίκτυο καναλιών όπου ρέει το Τσι ή Κι (Qi), η Ζωτική Ενέργεια. Κατ’ αυτόν τον τρόπο οι μεσημβρινοί συνδέουν το κάθε κύτταρο, ιστό και όργανο του σώματος σε ένα ενιαίο σύμπλεγμα λειτουργιών. Στη θεωρία αυτή βασίζεται ο βελονισμός, το σιάτσου και άλλες θεραπευτικές πρακτικές της Ανατολής.